Effect verhoging minimumloon op lonen zelfs groter dan de door FNV en SP geclaimde 2,1 miljoen banen
3 februari 2021 |
Marijke van Broekhoven
Masterstudent Journalistiek en Nieuwe Media (2020/2021)

Een verhoging van het minimumloon leidt volgens de SP en de FNV tot een verhoging van de lonen voor 2,1 miljoen werkenden. Ondanks dat ze niet allemaal minimaal 14 euro zullen verdienen, ligt dit aantal vandaag de dag zelfs hoger.

Bewering

Een verhoging van het minimumloon naar 14 euro heeft direct effect op het loon van 2,1 miljoen banen

Oordeel

Waar

Bron van de bewering

Jasper van Dijk, Tweede Kamerlid namens de SP, deelde onlangs op Twitter een bericht van FNV-vakbondsbestuurder Linda Vermeulen. In deze tweet claimt Vermeulen dat een verhoging van het minimumloon direct effect heeft op het loon van 2,1 miljoen banen. Een claim die afkomstig is uit de FNV-campagne Voor14, waarin de minimumloonsverhoging naar 14 euro wordt gepromoot.

Waarom klopt dit?

Op 4 september 2020 verscheen een artikel van Lilian Marijnissen op de website van de SP met een uitleg over het wetsvoorstel dat op tafel ligt om het minimumloon te verhogen. In dit artikel verduidelijkt Marijnissen hoe deze verhoging moet worden verwezenlijkt:

“De wet van de SP werkt eenvoudig: hij verhoogt het minimumloon jaarlijks met 5 procent. Na vier jaar leidt dit – bovenop de reguliere indexatie – tot een verhoging van ruim 30 procent. Concreet betekent dit dat het minimumloon – nu ongeveer 10 euro per uur – in 2025 op 14 euro per uur komt te liggen.”

Dit betekent dat alle 2,1 miljoen mensen die tot 130% van het minimumloon verdienen, door de verhoging naar 14 euro per uur, er direct op vooruitgaan. Marijnissen geeft aan dat deze wijze “wordt aanbevolen door de FNV”, een verwijzing naar de campagne Voor14.

De FNV baseerde het getal van 2,1 miljoen op cijfers van het CBS uit 2017. Toen lag het totaal aantal mensen dat tot 130% van het minimumloon verdiende iets lager dan de meest actuele cijfers uit 2019. Volgens de laatste cijfers van het CBS is deze groep inmiddels gegroeid naar een ruime 2,3 miljoen.

Het is opvallend dat, bij de cijfers die zijn gebruikt door de FNV uit 2017, de banen van de leeftijdsgroep tot 21 jaar zijn meegeteld. Deze groep valt namelijk niet onder het minimumloon, maar het minimumjeugdloon. Wanneer zij van het totaal worden afgetrokken, ligt het aantal banen namelijk op 1,9 miljoen. Toch is de groep tot 21 jaar meegeteld, omdat het minimumjeugdloon en het minimumloon gekoppeld zijn. Volgens de Rijksoverheid is het minimumjeugdloon een percentage van het minimumloon voor werknemers van 21 jaar of ouder. Stijgen de minimumlonen, dan stijgen de minimumjeugdlonen ook, al is dat niet naar 14 euro per uur.

In 2017 waren er in Nederland dus 2,1 miljoen banen waarbij maximaal 130% van het minimumloon of minimumjeugdloon werd verdiend. Maar wat doet de loonsverhoging met de werkgelegenheid en klopt die 2,1 miljoen nog wel als er banen verdwijnen?

Het Centraal Planbureau (CPB) publiceerde, naar aanleiding van plannen van de FNV, een update over het minimumloonbeleid. Daarin wordt de verwachte invloed van een verlaging of een verhoging van het minimumloon op de arbeidsmarkt berekend. Volgens het CPB zorgt de voorgestelde verhoging van het minimumloon met 30%, na een toename op de korte termijn, voor een afname van 2,4% van de werkgelegenheid.

Universitair docent economie Wimar Bolhuis van de Universiteit Leiden bevestigt deze daling in de werkgelegenheid:

“Het klopt dat een stijging van het wettelijk minimumloon volgens de laatste berekeningen van het Centraal Planbureau op korte termijn extra banen zal opleveren, omdat huishoudens meer te besteden krijgen en dit een economische impuls geeft. Maar op langere termijn zal het hoogstwaarschijnlijk werkgelegenheid kosten.”

Jacob-Jan Koopmans, economisch beleidsadviseur bij de FNV, legt uit waar deze afname door wordt veroorzaakt: 

“Het negatieve effect op lange termijn wordt niet veroorzaakt doordat werkgevers de lonen niet kunnen betalen, maar door de bijstand die gekoppeld is aan het minimumloon. Het effect van een stijging van het minimumloon is klein, maar het effect van de stijging van de uitkeringen is groter. Het is lastig om te bepalen wat het langetermijneffect is van de loonsverhoging, want het is nog niet eerder gedaan. De leeftijd voor minimumloon is onlangs wel verlaagd naar 21 jaar en dat had geen effect op de werkgelegenheid.”

Het Centraal Planbureau heeft een berekening gemaakt voor een termijn van vijf jaar. In 2025 zijn er naar verwachting 8,9 miljoen banen. Het planbureau verwacht dat wanneer het minimumloon met 30% toeneemt, het aantal banen met 2,4% zal afnemen. Dat betekent dat de verhoging van het minimumloon ongeveer 214 duizend banen zal kosten. Gezien de te verwachten groei in het aantal banen, zal dit geen invloed hebben op de 2,1 miljoen banen die er op vooruit gaan. Bovendien zijn deze cijfers gebaseerd op onzekere omstandigheden zoals bevolkingsgroei, economische groei, reactie van bedrijven en energieprijzen. Een pandemie kan bijvoorbeeld invloed hebben op hoe bedrijven omgaan met de verhoging van het minimumloon.

Conclusie

De bewering van de FNV dat 2,1 miljoen lonen stijgen wanneer de verhoging van het minimumloon wordt doorgevoerd, klopte toen deze cijfers werden gepubliceerd in 2017. Ondertussen is dit aantal zelfs gestegen naar 2,3 miljoen van de in totaal 8,5 miljoen banen in Nederland.

3 februari 2021 |
Marijke van Broekhoven
Masterstudent Journalistiek en Nieuwe Media (2020/2021)